Keyboard shortcuts

Press ← or → to navigate between chapters

Press S or / to search in the book

Press ? to show this help

Press Esc to hide this help

Đạo Đức Kinh — Chương 78

Nước mềm mà thắng cứng

Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)

I. Đối chiếu bản gốc

  • Vương Bật: Chương 78
  • Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 77。

II. Nguyên văn Hán cổ

Note

天下莫柔弱於水，而攻堅強者莫之能勝，其無以易之。 弱之勝強，柔之勝剛，天下莫不知，莫能行。 是以聖人云：受國之垢，是謂社稷主；受國不祥，是為天下王。 正言若反。

Note

天下莫柔弱於水，而攻堅強者莫之能勝，其無以易之。 弱勝強，柔勝剛，天下莫不知，莫能行。 是以聖人曰：受國之垢，是謂社稷主；受國之不祥，是為天下王。 正言若反。

Note

  • Hai bản gần như thống nhất。
  • Chủ đề: Nước — biểu tượng của Đạo；mềm thắng cứng，nhún mà thắng cao。

III. Bản dịch Việt

Note

Không gì mềm yếu hơn nước； Mà công phá vật cứng mạnh — không gì bằng nước。 Không gì có thể thay thế nó。

Yếu thắng mạnh，mềm thắng cứng， Thiên hạ ai cũng biết — mà ít ai làm được。

Cho nên, Thánh nhân nói： Người nhận ô nhục của nước，là chủ của xã tắc； Người gánh điều chẳng lành của thiên hạ，là vua của thiên hạ。

Lời ngay thường như nghịch。

IV. Chú giải

Note

  • “水”: tượng trưng cho Đạo — mềm, hạ, nhu mà không ngừng。
  • “弱勝強，柔勝剛”: quy luật tự nhiên；mềm không đối kháng mà hóa giải。
  • “受國之垢 / 不祥”: kẻ gánh lấy nhục, nhận lỗi thay cho dân — là bậc thật mạnh。
  • “正言若反”: lời chân thật nghe như ngược；Đạo nghịch thường mà thuận lý。

V. Khái quát ý nghĩa

Note

  • Mềm là sức mạnh thật；cứng chỉ thắng nhất thời。
  • Người thuận Đạo như nước：thấp, bao dung, nhưng thấm sâu。
  • Kẻ thật mạnh là kẻ dám nhận lỗi, gánh điều người khác tránh。

Tinh yếu: Nước mềm mà thắng cứng；khiêm mà thắng cao；nhận mà thắng hơn。

VI. Bài học ứng dụng

Hình ảnhBài họcỨng dụng
Nước thắng đáMềm bền hơn cứngTrong xung đột, mềm mỏng mà kiên định sẽ thắng lâu dài
Nhận lỗi thayKhiêm là sức mạnhNgười lãnh đạo dám nhận trách nhiệm, lòng người tự phục
Lời nghịch mà thậtĐạo nghịch thườngĐừng sợ bị hiểu lầm — điều chân chính đôi khi đi ngược xu hướng

VII. Ngộ nhận & Gỡ giải

Note

  • Nhầm: Mềm là nhún nhường vô nguyên tắc。 Gỡ: Mềm là linh hoạt, giữ Đạo, chứ không nhu nhược。

  • Nhầm: Nhận lỗi là yếu。 Gỡ: Nhận lỗi là hành động của người mạnh, vì có thể gánh trách nhiệm thay người khác。

VIII. Kết luận

Note

Chương 78 dạy: mềm không phải yếu mà là bền；nhận không phải thua mà là thắng。Nước thấp mà thắng cao，yếu mà hóa cứng，đó là Đạo của Trời và sức mạnh của người thuận Đạo。