Đạo Đức Kinh — Chương 79
Hòa trong bất mãn
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 79
- Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 78。
II. Nguyên văn Hán cổ
III. Bản dịch Việt
Hóa giải oán lớn, ắt còn oán dư； Sao gọi đó là thiện trọn？
Cho nên, bậc Thánh giữ phần ước (trái bên trái)，mà không đòi người。
Kẻ có đức thì giữ lời hẹn；kẻ vô đức thì đòi trả nợ。
Đạo Trời không thiên vị ai — nhưng luôn ở cùng người thiện。
IV. Chú giải
- “和大怨”: hóa giải oán thù lớn — nhưng nếu chấp công tội, oán vẫn còn。
- “左契”: nửa ước còn giữ làm bằng, không đòi người kia — tượng trưng cho không truy trách。
- “司契 / 司徹”: người có đức giữ ước mà không trách；người vô đức đòi cho hết。
- “天道無親”: Trời không thân riêng ai, nhưng gần người thiện vì họ thuận Đạo。
V. Khái quát ý nghĩa
- Trả oán không hết oán；chỉ đức mới hóa oán。
- Người có đức biết buông phần hơn, không tính sòng phẳng quá。
- Đạo Trời công bình nhưng không lạnh lùng — thiện tự gần Trời。
Tinh yếu: Lấy đức hóa oán；lấy buông thay báo；thiện tự gần Trời。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Giữ nửa ước | Không truy trách | Trong mâu thuẫn, dừng đúng lúc, đừng đòi thắng tuyệt đối |
| Không đòi trả | Đức hơn lý | Trong quan hệ, chọn giữ nghĩa hơn là tính đúng sai |
| Trời không thiên vị | Thiện tự hòa | Làm lành vì thuận tự nhiên, không vì cầu thưởng |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
-
Nhầm: Không báo oán là yếu。 Gỡ: Không báo là buông vòng oán — sức mạnh của tâm rộng。
-
Nhầm: Trời bên thiện là thiên vị。 Gỡ: Thiện thuận Đạo, nên tự hợp với Trời；không phải Trời chọn, mà là họ hợp。