Đạo Đức Kinh — Chương 46
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 46
- Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 45。
II. Nguyên văn Hán cổ
III. Bản dịch Việt
Khi thiên hạ có Đạo, ngựa chiến được thả ra để chở phân; Khi thiên hạ vô Đạo, ngựa chiến sinh đầy ngoài đồng。
Tai họa không gì lớn bằng không biết đủ; Lỗi lầm không gì lớn bằng tham cầu。
Vì thế, biết đủ là đủ – ấy là đủ mãi mãi。
IV. Chú giải
- “Ngựa chiến chở phân”: biểu tượng của thời bình – vật dùng cho chiến tranh trở lại phục vụ sinh hoạt, đất nước an ổn。
- “Ngựa chiến sinh ở đồng”: thời loạn – vũ khí, binh mã tràn lan, nhân tâm động。
- “Không biết đủ”: nguồn gốc mọi loạn động. Khi lòng người không đủ, đất nước cũng bất an。
- “Biết đủ là đủ”: biết dừng nơi an hòa, ấy là giàu thực sự。Không đo bằng của cải, mà bằng sự an trong tâm。
V. Khái quát ý nghĩa
- Khi người yên, thiên hạ yên; khi lòng tham khởi, chiến tranh theo。
- Cội gốc loạn là không biết đủ。
- Biết đủ, tâm dừng, đời an。
Tinh yếu: Biết đủ là gốc của bình an。Tham cầu là mầm của loạn。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Ngựa chiến chở phân | Khi chiến cụ thành công cụ | Trong tổ chức, khi quyền lực trở về phục vụ dân – đó là trị bình |
| Ngựa sinh ở đồng | Lòng người không đủ, loạn khởi | Khi ham muốn tăng, mâu thuẫn sinh – giữ tâm biết dừng |
| Đủ là đủ | Bình yên đến từ bên trong | Dừng so sánh, biết ơn cái đang có |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
-
Nhầm: Biết đủ là an phận。 Gỡ: Biết đủ không phải dừng tiến bộ, mà là không để tham vọng cuốn mất nhân tâm。
-
Nhầm: “Không tham” là không làm。 Gỡ: Làm hết lòng nhưng không bị dục vọng dẫn, làm vì Đạo chứ không vì chiếm。