Đạo Đức Kinh — Chương 45
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 45
- Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 44。
II. Nguyên văn Hán cổ
III. Bản dịch Việt
Đại thành trông như khuyết, mà công dụng không hề cạn; Đại đầy trông như rỗng, mà dùng mãi không cùng; Đại ngay trông như cong, đại khéo trông như vụng,đại biện trông như lắp bắp。
Nóng nảy thắng lạnh,tĩnh lặng thắng nóng。 Thanh tĩnh là khuôn mẫu của thiên hạ。
IV. Chú giải
-
“Đại thành như khuyết”: thành tựu lớn nhìn như còn dở, vì không tự mãn. Chính sự chưa đủ ấy khiến nó tiếp tục sinh. 👉 Cái hoàn mỹ thật không phô trương; nó mở, không khép lại。
-
“Đại đầy như rỗng”: người thật có, nhìn như không; lòng rộng nên chứa được nhiều, không cố chứng tỏ。
-
“Đại trực như cong, đại khéo như vụng, đại biện như lắp bắp”: bậc trí thường giản dị, tự nhiên; không gượng gạo, không tô điểm. Sự thật luôn nhu, không sắc.
-
“Tĩnh thắng nóng, thanh tĩnh là khuôn mẫu”: tĩnh là cân bằng. Khi người tĩnh, vạn vật quy hòa; khi tâm lặng, trí sáng.
V. Khái quát ý nghĩa
- Cái thật lớn không phô, cái thật khéo không khoe。
- Tĩnh là gốc điều hòa; thanh tĩnh là thế quân bình của trời đất。
- Hoàn thiện không nằm ở đủ, mà ở biết dừng đúng。
Tinh yếu: Cái lớn thường như thiếu,cái khéo thường như vụng。Giữ tâm thanh tĩnh – ấy là đạo chính của đời。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Bình vỡ còn nước | Dở dang là còn sinh | Trong sáng tạo, chừa chỗ trống cho đổi mới |
| Ly rỗng chứa nhiều | Khiêm là nền của khôn | Giữ lòng rỗng để học và dung người |
| Khéo mà vụng | Giản dị là tinh hoa | Làm việc không khoe khéo, hiệu quả tự đến |
| Tĩnh thắng nóng | Giữ tâm lặng giữa biến động | Khi gặp xung đột, lùi một hơi, an tự nhiên |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
-
Nhầm: “Như khuyết, như vụng” là kém cỏi。 Gỡ: Là ẩn đức – vẻ vụng bên ngoài che giấu sự hoàn thiện bên trong。
-
Nhầm: “Thanh tĩnh” là xa đời。 Gỡ: Thanh tĩnh không lìa đời, mà là sống giữa đời mà không bị cuốn。