Đạo Đức Kinh — Chương 44
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 44
- Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 43。
II. Nguyên văn Hán cổ
III. Bản dịch Việt
Danh với thân, cái nào thân thiết hơn？ Thân với của, cái nào quý hơn？ Được và mất, cái nào hại hơn？
Cho nên: quá yêu thì tốn nhiều, quá tích thì mất lớn。 Biết đủ thì không nhục，biết dừng thì không nguy。 Như thế mới có thể lâu dài。
IV. Chú giải
-
“Danh với thân, thân với của”: đặt câu hỏi để soi lại giá trị thật. Danh chỉ là tiếng, của chỉ là vật; chỉ có thân và tâm là gốc sống。
-
“Được và mất, cái nào hại hơn”: khi quá chấp vào được, tâm đã bắt đầu mất. Vì được nhiều thì lo nhiều; mất thì khổ – cả hai đều là lệ thuộc。
-
“Quá yêu thì tốn, quá tích thì mất”: càng giữ, càng sợ mất; càng sợ mất, càng mỏi mệt. Mọi cực đoan đều dẫn đến hao tổn。
-
“Biết đủ thì không nhục”: biết dừng ở điểm hài lòng, không chạy theo vô tận.
-
“Biết dừng thì không nguy”: ai cũng có giới hạn – dừng đúng lúc là trí tuệ tự bảo toàn。
V. Khái quát ý nghĩa
- Đạo dạy nhìn lại cái thật của mình – thân và tâm quý hơn danh và của。
- Quá ham sẽ mệt, quá giữ sẽ mất。
- Biết đủ, biết dừng – ấy là nền của bình an và lâu bền。
Tinh yếu: Biết đủ thì an，biết dừng thì lâu。Giữ thân hơn giữ danh，giữ tâm hơn giữ của。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Bóng và thân | Danh là bóng, thân là gốc | Đừng chạy theo tiếng khen, giữ sức khỏe và tâm an |
| Được – mất | Ham được là bắt đầu mất | Làm hết lòng, đừng cưỡng kết quả |
| Nước đầy tràn | Dừng đúng thì lâu | Khi công việc, danh vọng đạt đỉnh, biết lùi để giữ bền |
| Biết đủ | An trong giản dị | Thực hành tối giản – ít muốn, nhiều bình an |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
-
Nhầm: Biết đủ là không phấn đấu。 Gỡ: Biết đủ không phải lười, mà là biết khi nào nên dừng – để giữ tâm và thân không kiệt。
-
Nhầm: Không tích lũy là phung phí。 Gỡ: Tích lũy điều cần, buông cái dư – đó mới là khôn ngoan。