Đạo Đức Kinh — Chương 56
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 56
- Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 55。
II. Nguyên văn Hán cổ
III. Bản dịch Việt
Kẻ biết thì không nói,kẻ nói thì chưa biết。 Bịt miệng mình,đóng cửa lòng; Làm cùn sắc bén,gỡ rối phân biệt,hòa ánh sáng,đồng cùng bụi trần。 Ấy gọi là Huyền Đồng。
Nên không thể bị thân,không thể bị sơ; Không thể bị lợi,không thể bị hại; Không thể bị sang,không thể bị hèn。 Vì thế, là điều quý nhất dưới trời。
IV. Chú giải
-
“Biết mà không nói”: không phải giấu tri thức, mà là không phô bày – vì Đạo không thể nói trọn bằng lời。
-
“Bịt miệng, đóng cửa lòng”: tiết lời, tĩnh ý – giữ tâm không tán loạn。
-
“Làm cùn sắc bén, hòa ánh sáng”: giảm góc cạnh, hòa đồng – để sống thuận tự nhiên。
-
“Đồng cùng bụi trần”: hòa mình giữa đời mà không bị đời làm đục;ẩn mình mà vẫn sáng。
-
“Huyền Đồng”: sự hợp nhất huyền diệu – nơi mọi đối lập đều tan hòa。
V. Khái quát ý nghĩa
- Kẻ thật biết không cần nói – họ sống theo Đạo, nên tự nhiên biểu hiện。
- Hòa mà không mất mình, tĩnh mà không lìa đời。
- Khi đã đồng với vạn vật, chẳng ai có thể làm hại hay tôn, vì không còn phân biệt。
Tinh yếu: Biết sâu thì lặng;lặng thì hòa;hòa thì vô ngại。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Không nói mà biết | Hành hơn nói | Dạy bằng việc làm, không bằng lời |
| Làm cùn sắc bén | Giảm cạnh tranh | Khiêm tốn, nhường nhịn để hòa việc |
| Đồng cùng bụi trần | Hòa nhập mà không lẫn | Sống giữa đời mà không mất gốc, giữ lòng trong tĩnh |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
-
Nhầm: “Không nói” là im lặng tuyệt đối。 Gỡ: Là không phô trương, không lấy lời làm Đạo。
-
Nhầm: “Hòa ánh sáng, đồng bụi trần” là đánh mất bản thân。 Gỡ: Là hòa mà vẫn sáng – Đạo không đối kháng, mà dung chứa。