Đạo Đức Kinh — Chương 52
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 52
- Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 51。
II. Nguyên văn Hán cổ
天下有始,以為天下母。 既得其母,以知其子; 既知其子,復守其母,沒身不殆。 塞其兌,閉其門,終身不勤; 開其兌,濟其事,終身不救。
見小曰明,守柔曰強。 用其光,復歸其明,無遺身殃,是為習常。
天下有始,以為天下母。 既得其母,以知其子; 既知其子,復守其母,沒身不殆。 塞其兌,閉其門,終身不勤; 開其兌,濟其事,終身不救。
見小曰明,守柔曰強。 用其光,復歸其明,無遺身殃,是為習常。
III. Bản dịch Việt
Trời đất có khởi đầu — ấy là Mẹ của thiên hạ。 Đã biết Mẹ, thì biết Con; Đã biết Con, lại giữ được Mẹ — suốt đời không nguy。
Bịt cửa miệng, đóng cửa lòng — sống yên không mệt; Mở cửa miệng, xen vào việc — suốt đời chẳng yên。
Thấy cái nhỏ là sáng,giữ cái mềm là mạnh。 Dùng ánh sáng mà trở về nguồn sáng,thân không họa — đó là thuận theo Đạo thường。
IV. Chú giải
-
“Mẹ thiên hạ”: chỉ Đạo — gốc sinh ra muôn vật。 Biết Mẹ (biết gốc), thì hiểu Con (hiện tượng)。Hiểu Con mà không quên Mẹ, tức là trở về nguồn。
-
“Bịt cửa miệng, đóng cửa lòng”: không phải cấm nói, mà là giữ tâm không phóng tán, ý không chạy theo dục vọng。
-
“Thấy nhỏ là sáng”: thấy điều vi tế, nhận được gốc trong cái nhỏ – đó là minh。
-
“Giữ mềm là mạnh”: biết thuận, không đối kháng – đó là sức mạnh của Đạo。
-
“Dùng ánh sáng mà về nguồn sáng”: lấy tri thức mà soi trở lại bản thể, không lạc vào tri thức。
V. Khái quát ý nghĩa
- Biết gốc thì không loạn;biết mẹ thì không mất con。
- Giữ tâm lặng, ít nói, không chạy theo ngoài – đó là an。
- Thấy nhỏ, giữ mềm, trở về sáng – đó là thuận Đạo。
Tinh yếu: Biết gốc, giữ mềm, về sáng – ấy là thuận theo Đạo của Mẹ muôn loài。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Mẹ và con | Biết gốc, hiểu ngọn | Trong công việc, nắm nguyên lý thay vì rối ở chi tiết |
| Đóng cửa lòng | Giữ tâm tĩnh | Khi bị cuốn vào ồn ào, quay về hơi thở và tĩnh lặng |
| Thấy nhỏ là sáng | Nhìn sâu điều vi tế | Quan sát điều nhỏ trong người, trong việc để thấy căn nguyên |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
-
Nhầm: “Bịt cửa miệng” là cấm lời。 Gỡ: Là tiết lời, không phô trí;giữ tâm không phóng。
-
Nhầm: “Giữ mềm là yếu” 。 Gỡ: Mềm là thuận, thuận thì bền – sức mạnh thực là linh hoạt。