Đạo Đức Kinh — Chương 50
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 50
- Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 49。
II. Nguyên văn Hán cổ
出生入死。 生之徒十有三,死之徒十有三, 人之生,動之於死地,亦十有三。 夫何故?以其生生之厚。
蓋聞善攝生者,陸行不遇兕虎,入軍不被甲兵。 兕無所投其角,虎無所措其爪,兵無所容其刃。 夫何故?以其無死地。
出生入死; 生之徒十有三,死之徒十有三, 人之生動之於死地亦十有三。 夫何故?以其生生之厚。 聞善攝生者,陸行不遇兕虎,入軍不被甲兵。 兕無所投其角,虎無所措其爪,兵無所容其刃。 夫何故?以其無死地。
III. Bản dịch Việt
Ra đời rồi đi vào cõi chết。 Trong người sống, có mười phần thì ba phần lo cho sống,ba phần hướng về chết,ba phần tự đẩy mình vào chỗ chết。 Vì sao vậy?Vì họ quý sinh quá mức。
Nghe rằng người khéo giữ sinh, đi trên đất chẳng gặp tê ngưu hay hổ dữ, vào trận không bị binh khí chạm thân。 Tê không chỗ húc sừng,hổ không chỗ giương vuốt,binh không chỗ đâm chém。 Vì sao vậy?Vì người ấy không có chỗ để chết。
IV. Chú giải
-
“Quý sinh quá mức”: bám víu vào sống khiến tâm sợ hãi; chính sợ hãi tạo ra cái chết tinh thần。
-
“Người khéo giữ sinh”: không phải giữ thân, mà giữ tâm – không tham sống, không sợ chết, nên tự nhiên an。
-
“Không chỗ để chết”: không phải bất tử, mà là không để dục, sợ, hay vọng làm tổn hại bản tính tự nhiên。
-
“Hổ không giương vuốt, binh không đâm chém”: khi tâm an, ngoại cảnh cũng không sinh sát khí。
V. Khái quát ý nghĩa
- Người sợ chết vì quá chấp vào sống;người an nhiên không sợ, nên sống trọn。
- Sự sống chân thật không đến từ né tránh, mà từ hòa cùng tự nhiên。
- Khi không còn chỗ cho sợ hãi, thì cũng không còn chỗ cho cái chết。
Tinh yếu: Giữ tâm an giữa sống chết — không sợ, không chấp, nên vô hại。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Người khéo giữ sinh | Tâm bình thì thân an | Giữa nguy biến, giữ hơi thở vững, tâm sáng suốt |
| Không chỗ để chết | Không dính vào sợ hay tham | Khi không bị cảm xúc chi phối, bạn ứng xử sáng và đúng |
| Binh không chạm thân | Không sinh sát khí | Khi sống thuận Đạo, năng lượng hài hòa, không sinh xung đột |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
-
Nhầm: “Không chỗ để chết” là bất tử。 Gỡ: Là tâm không còn bị sinh diệt chi phối, chứ thân vẫn theo tự nhiên。
-
Nhầm: “Khéo giữ sinh” là dưỡng sinh hình thức。 Gỡ: Là dưỡng tâm – sống tự nhiên, không quá quý thân mà mất đạo。