Keyboard shortcuts

Press or to navigate between chapters

Press S or / to search in the book

Press ? to show this help

Press Esc to hide this help

Đạo Đức Kinh — Chương 48

Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)


I. Đối chiếu bản gốc

  • Vương Bật: Chương 48
  • Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 47。

II. Nguyên văn Hán cổ

Note

為學日益,為道日損。 損之又損,以至於無為。 無為而無不為。 取天下常以無事,及其有事,不足以取天下。

Note

為學日益,為道日損。 損之又損,以至於無為。 無為而無不為。 取天下恒以無事,及其有事,不足以取天下。

Note

  • Hai bản thống nhất, chỉ khác chữ “常 / 恒” (thường / hằng) – cùng nghĩa bền vững。

III. Bản dịch Việt

Note

Học là mỗi ngày thêm vào; Theo Đạo là mỗi ngày bớt đi。 Bớt mãi, bớt đến vô vi。 Vô vi mà không gì không làm。

Giữ thiên hạ thường bằng vô sự; Khi đã có sự, thì không đủ để giữ thiên hạ。


IV. Chú giải

Note

  • “Học là thêm, Đạo là bớt”: học là tích lũy, Đạo là buông bỏ – càng giản thì càng sáng。

  • “Bớt mãi đến vô vi”: buông từng lớp ham muốn, toan tính, tự kiến – đến khi không còn gì cần bỏ nữa, thì tâm hợp với Đạo。

  • “Vô vi mà không gì không làm”: khi không can thiệp, mọi thứ tự vận hành đúng chỗ – hành động của Đạo không gượng, nên thông。

  • “Giữ thiên hạ bằng vô sự”: vô sự không phải bỏ mặc, mà là giữ lòng yên, không gây biến。Khi tâm yên, việc cũng yên。


V. Khái quát ý nghĩa

Note

  • Đạo không thêm, chỉ bớt – bớt để trở về tự nhiên。
  • Khi buông được ham, Đạo hiện; khi yên được tâm, việc an。
  • Càng lo tính, càng rối;càng giản, càng thông。

Tinh yếu: Học là thêm, Đạo là bớt。Bớt đến vô vi, thì việc nào cũng thành。


VI. Bài học ứng dụng

Hình ảnhBài họcỨng dụng
Thêm – bớtTri thức cần thêm, trí tuệ cần bớtBiết khi nào dừng đọc, để bắt đầu sống với điều đã hiểu
Vô vi – vô sựHành động thuận tự nhiênKhi quản lý, can thiệp ít mà hiệu quả lớn
Buông mà thôngBuông không phải bỏKhi bỏ kiểm soát quá mức, hệ thống tự cân bằng

VII. Ngộ nhận & Gỡ giải

Note

  • Nhầm: “Vô vi” là không làm。 Gỡ: Là làm mà không cưỡng – hành động đúng lúc, đúng mức。

  • Nhầm: “Vô sự” là không lo gì。 Gỡ: Là không tạo việc dư thừa, giữ tâm bình ổn để việc tự trôi。


VIII. Kết luận

Note

Chương 48 dạy: học để biết, Đạo để bớt。Khi tâm và việc đều giản, thì trí sáng, hành động tự nhiên。Buông điều thừa, giữ điều thật – ấy là đường của Đạo。