Đạo Đức Kinh — Chương 48
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 48
- Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 47。
II. Nguyên văn Hán cổ
III. Bản dịch Việt
Học là mỗi ngày thêm vào; Theo Đạo là mỗi ngày bớt đi。 Bớt mãi, bớt đến vô vi。 Vô vi mà không gì không làm。
Giữ thiên hạ thường bằng vô sự; Khi đã có sự, thì không đủ để giữ thiên hạ。
IV. Chú giải
-
“Học là thêm, Đạo là bớt”: học là tích lũy, Đạo là buông bỏ – càng giản thì càng sáng。
-
“Bớt mãi đến vô vi”: buông từng lớp ham muốn, toan tính, tự kiến – đến khi không còn gì cần bỏ nữa, thì tâm hợp với Đạo。
-
“Vô vi mà không gì không làm”: khi không can thiệp, mọi thứ tự vận hành đúng chỗ – hành động của Đạo không gượng, nên thông。
-
“Giữ thiên hạ bằng vô sự”: vô sự không phải bỏ mặc, mà là giữ lòng yên, không gây biến。Khi tâm yên, việc cũng yên。
V. Khái quát ý nghĩa
- Đạo không thêm, chỉ bớt – bớt để trở về tự nhiên。
- Khi buông được ham, Đạo hiện; khi yên được tâm, việc an。
- Càng lo tính, càng rối;càng giản, càng thông。
Tinh yếu: Học là thêm, Đạo là bớt。Bớt đến vô vi, thì việc nào cũng thành。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Thêm – bớt | Tri thức cần thêm, trí tuệ cần bớt | Biết khi nào dừng đọc, để bắt đầu sống với điều đã hiểu |
| Vô vi – vô sự | Hành động thuận tự nhiên | Khi quản lý, can thiệp ít mà hiệu quả lớn |
| Buông mà thông | Buông không phải bỏ | Khi bỏ kiểm soát quá mức, hệ thống tự cân bằng |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
-
Nhầm: “Vô vi” là không làm。 Gỡ: Là làm mà không cưỡng – hành động đúng lúc, đúng mức。
-
Nhầm: “Vô sự” là không lo gì。 Gỡ: Là không tạo việc dư thừa, giữ tâm bình ổn để việc tự trôi。