Đạo Đức Kinh — Chương 73
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 73
- Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 72。
II. Nguyên văn Hán cổ
III. Bản dịch Việt
Dũng cảm trong liều lĩnh thì dễ chết; Dũng cảm trong không liều lĩnh thì được sống。 Hai cách này — một lợi, một hại。 Trời ghét điều gì — ai biết được? Cho nên bậc Thánh cũng khó định đoán。
Đạo Trời: Không tranh mà khéo thắng; Không nói mà khéo đáp; Không gọi mà tự đến; Ung dung mà khéo sắp。
Lưới Trời thưa thớt mà chẳng lọt sót gì。
IV. Chú giải
- “勇於敢 / 不敢”: hai loại dũng – dũng mù (liều) và dũng sáng (thuận Đạo)。
- “天之所惡”: ý Trời khó đoán – nên không cố đoạt lý。
- “不爭而善勝”: thắng bằng thuận, không bằng cưỡng。
- “繟然”: thong thả mà hiệu nghiệm – Đạo vận hành không gấp gáp。
- “天網恢恢”: luật nhân quả tự nhiên, không nhanh chậm nhưng chẳng bỏ sót。
V. Khái quát ý nghĩa
- Dũng thật không ở liều, mà ở biết dừng。
- Đạo Trời vận hành tự nhiên, không tranh, không ép, mà không gì không thành。
- Người thuận Đạo học theo đó: tĩnh, nhu, không cưỡng thắng。
Tinh yếu: Dũng của Trời là nhu;thắng của Đạo là thuận。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Dũng không liều | Biết dừng là trí | Quyết định khi tĩnh, không trong cơn giận hay háo thắng |
| Không tranh mà thắng | Thuận mà thành | Giữ lòng bình thản, hành động đúng lúc, không cưỡng |
| Lưới Trời thưa mà không lọt | Nhân quả tự nhiên | Làm thiện thì an, làm ác thì khổ, không cần vội xét công tội |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
-
Nhầm: Không dám làm nghĩa là hèn。 Gỡ: Không liều là sáng;biết dừng mới thật can đảm。
-
Nhầm: Đạo Trời chậm chạp。 Gỡ: Đạo Trời thong thả nhưng chắc chắn;thiện ác đều đến hồi kết。