Keyboard shortcuts

Press or to navigate between chapters

Press S or / to search in the book

Press ? to show this help

Press Esc to hide this help

Đạo Đức Kinh — Chương 36

Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)


I. Đối chiếu bản gốc

  • Vương Bật: Chương 36
  • Mã Vương Đôi: Thuộc 道經, tiếp sau chương 35。

II. Nguyên văn Hán cổ

Note

將欲歙之,必固張之; 將欲弱之,必固強之; 將欲廢之,必固興之; 將欲奪之,必固與之。 是謂微明。 柔勝剛,弱勝強。 魚不可脫於淵,國之利器不可以示人。

Note

將欲歙之,必張之; 將欲弱之,必強之; 將欲廢之,必興之; 將欲奪之,必與之。 是謂微明。 柔勝剛,弱勝強。 魚不可脫於淵,國利器不可以示人。

Note

  • Hai bản tương đồng, chỉ khác vài chữ phụ như “固” hoặc “之”,không ảnh hưởng ý nghĩa.

III. Bản dịch Việt

Note

Muốn co lại, trước phải giãn ra; Muốn làm yếu, trước phải làm mạnh; Muốn bỏ đi, trước phải hưng lên; Muốn lấy đi, trước phải cho ra. Ấy gọi là ánh sáng vi tế. Mềm thắng cứng, yếu thắng mạnh. Cá không nên rời khỏi vực sâu; Vũ khí lợi hại của quốc gia không nên phô ra cho người xem。


IV. Chú giải

Note

  • “Co – giãn, mạnh – yếu, hưng – phế”: các mặt đối lập trong tự nhiên và trong đời sống. Muốn đạt kết quả bền vững, phải biết chu kỳ vận hành của Đạo – tiến lùi hài hòa. 👉 Như kéo cung: phải kéo lui mới bắn tới.

  • “Đó gọi là ánh sáng vi tế (微明)”: người hiểu Đạo thấy rõ điều vi tế trong nghịch lý – không cưỡng lại dòng tự nhiên mà thuận theo để hóa giải.

  • “Mềm thắng cứng, yếu thắng mạnh”: lẽ thường của nước, của gió. Cái mềm dẻo bền hơn cái cứng rắn. 👉 Trong ứng xử, mềm mỏng không phải yếu đuối – đó là trí tuệ biết uốn mình để giữ đạo trung.

  • “Cá không nên rời khỏi vực sâu”: ẩn dụ cho sự an trú trong gốc – ra khỏi gốc là mất sinh khí.

  • “Vũ khí lợi hại không nên phô”: người trị quốc hay lãnh đạo phải giữ thế, không khoe tài, không để người khác thấy hết sức mình。


V. Khái quát ý nghĩa

Note

  • Đạo vận hành theo chu kỳ nghịch lý: muốn tiến phải lùi, muốn mạnh phải biết yếu。
  • Hiểu được “ánh sáng vi tế” là biết thuận nghịch mà hành。
  • Giữ mình trong gốc, không phô trương sức mạnh – đó mới là bền。

Tinh yếu: Mềm thắng cứng, ẩn thắng lộ; biết lùi, biết giấu – ấy là sáng trí của người thuận Đạo。


VI. Bài học ứng dụng

Hình ảnhBài họcỨng dụng
Cung bắnLùi để tiếnKhi gặp khó, bình tĩnh lùi lại để lấy đà đúng lúc
Nước và đáMềm thắng cứngKiên trì, linh hoạt – dần dần mài mòn trở ngại
Cá trong vựcGiữ gốc, tránh phôGiữ nội lực, đừng khoe năng lực quá sớm
Vũ khí quốc giaGiữ bí mật, phòng xaTrong công việc, giữ thế chủ động bằng sự kín đáo

VII. Ngộ nhận & Gỡ giải

Note

  • Nhầm: "Biết lùi" là hèn yếu. Gỡ: Đó là cách lấy sức, như cung giương trước khi bắn.

  • Nhầm: "Không phô" là giấu dốt. Gỡ: Là giấu thế, giữ chủ động – không để người khác nắm được điểm mạnh hay yếu của mình。


VIII. Kết luận

Note

Chương 36 dạy: trong tự nhiên và đời người, cái đối nghịch lại là nguồn sinh. Biết mềm để thắng cứng, biết giấu để bền lâu – đó là trí sáng, là sức mạnh của người thuận Đạo。