Keyboard shortcuts

Press or to navigate between chapters

Press S or / to search in the book

Press ? to show this help

Press Esc to hide this help

Đạo Đức Kinh — Chương 28

Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)


I. Đối chiếu bản gốc

  • Vương Bật: Chương 28
  • Mã Vương Đôi: Thuộc 道經, tiếp sau chương 27.

II. Nguyên văn Hán cổ

Note

知其雄,守其雌,為天下谿。 為天下谿,常德不離,復歸於嬰兒。 知其白,守其黑,為天下式。 為天下式,常德不忒,復歸於無極。 知其榮,守其辱,為天下谷。 為天下谷,常德乃足,復歸於樸。 樸散則為器,聖人用之則為官長。 故大制不割。

Note

知雄守雌,為天下谿; 為天下谿,常德不離,復歸於嬰兒。 知白守黑,為天下式; 為天下式,常德不忒,復歸於無極。 知榮守辱,為天下谷; 為天下谷,常德乃足,復歸於樸。 樸散為器,聖人用之,則為官長。 故大制不割。

Note

  • 「知其雄」 (WB) ⇆ 「知雄」 (MWD): không đổi nghĩa.
  • 「白/黑, 榮/辱」: các cặp đối lập → giữ cả hai mặt.
  • 「大制不割」: khuôn lớn không cắt, tức quy luật lớn thì không chia cắt.

III. Bản dịch Việt

Note

Biết cái hùng, giữ cái nhu, làm khe suối thiên hạ. Làm khe suối thiên hạ, thì Đức thường không lìa, trở lại như trẻ thơ. Biết cái trắng, giữ cái đen, làm khuôn mẫu thiên hạ. Làm khuôn mẫu thiên hạ, thì Đức thường không sai, trở lại vô cực. Biết cái vinh, giữ cái nhục, làm thung lũng thiên hạ. Làm thung lũng thiên hạ, thì Đức thường đầy đủ, trở lại chất phác. Chất phác phân tán thì thành khí cụ, thánh nhân dùng thì làm chủ quan. Cho nên, khuôn lớn không chia cắt。


IV. Chú giải

Note

  • Giữ cái đối nghịch: biết hùng nhưng giữ nhu, biết trắng giữ đen, biết vinh giữ nhục → dung hòa đối cực.
  • “Khe suối, thung lũng”: biểu tượng cho chỗ thấp, bao dung, nhận hết.
  • “Trở lại trẻ thơ”: hồn nhiên, thuần khiết.
  • “Trở lại chất phác”: giữ gốc mộc mạc, chưa bị chia cắt.
  • “Đại chế không cắt”: khuôn lớn (Đạo) bao trùm, không phân chia.

V. Khái quát ý nghĩa

Note

  • Người theo Đạo dung hòa đối cực, giữ nhu nhược, nhục thấp để bao dung.
  • Trở về trẻ thơ, vô cực, chất phác.
  • Đạo là khuôn lớn, không chia cắt.

Tinh yếu: Dung hòa đối cực, giữ nhu để bao dung, trở về chất phác, thuận khuôn lớn không chia cắt。


VI. Bài học ứng dụng

Hình ảnhBài họcỨng dụng
Giữ nhu, giữ nhụcBao dung, mềm yếuLãnh đạo biết nhường nhịn, dung chứa
Trẻ thơThuần khiết, hồn nhiênSống đơn giản, giữ tâm trong sáng
Thung lũngChỗ thấp chứa hếtKhiêm hạ, đón nhận mọi người
Chất phác → khí cụGốc sinh ra dụngTrong công việc, giữ cái gốc để ứng dụng linh hoạt

VII. Ngộ nhận & Gỡ giải

Note

  • Nhầm: Giữ nhu, nhục = yếu đuối. Gỡ: Thật ra là sức mạnh bao dung, giữ vị trí thấp để dung chứa.
  • Nhầm: Trở về chất phác = lạc hậu. Gỡ: Chất phác là gốc, từ đó mới sinh dụng, không phải lạc hậu.

VIII. Kết luận

Note

Chương 28 dạy: người theo Đạo dung hòa đối cực, giữ nhu, giữ nhục để bao dung. Trở về trẻ thơ, chất phác, thuận theo khuôn lớn Đạo vốn không chia cắt。